Suikerfeest

Het Suikerfeest is een islamitisch feest en kan niet los gezien worden van de vastenmaand ramadan. Met het Suikerfeest vieren de moslims namelijk dat de ramadan weer voorbij is. Tijdens de ramadan mogen gelovige moslims een maand lang niet drinken of eten. Dit moet je overigens zeer letterlijk nemen. Zelfs wat water drinken of op een kauwgum kauwen is niet toegestaan. Ook mogen zij niet roken, kwaadspreken, liegen of geslachtsgemeenschap hebben. Deze leefregels gelden tussen zonsopgang en zonsondergang. Voor de zon opkomt mag er dus wel gegeten worden en daarna pas weer als de zon onder is. In Nederland zijn dat in de zomer dan hele lange dagen zonder eten of drinken, het komt neer op ongeveer zestien tot achttien uur per dag.

Waarom vasten moslims?

Door dertig dagen te vasten willen gelovige moslims Allah danken en hun lichaam en ziel zuiveren. Zelfdiscipline, bezinning en tolerantie zijn cruciale punten tijdens de vastenmaand. Moslims voelen zich dan ook verbonden met de hongerige en arme mensen op de wereld. Het vasten is één van de vijf zuilen van de islam en wordt voorgeschreven door de Koran, het heilige boek van de islam. Wereldwijd doen, per jaar, anderhalf miljard mensen mee aan de ramadan. Zwangere vrouwen, hele jonge kinderen of zieken zijn niet verplicht om te vasten. Vaak doen kinderen vanaf ongeveer twaalf jaar wel mee, al is het in het begin maar een paar dagen. Na afloop is het uiteraard feest voor iedereen. Binnen de islam is het Suikerfeest één van de belangrijkste en vrolijkste feesten van het jaar.

Arabische naam van het Suikerfeest: Eid-al-Fitr

De oorspronkelijke en officiële Arabische naam van het Suikerfeest is Eid-al-Fitr. De letterlijke betekenis is: ´het feest van het verbreken van het vasten´. Belangrijke elementen zijn het ochtendgebed in de moskee en het ontbijt met de hele familie. Saamhorigheid staat centraal. Het is feest en dat moet gevierd worden. Familieleden en buren zoeken elkaar op en ook vrienden worden met een bezoekje vereerd. In gezamenlijke kring wordt het einde van het vasten gevierd door uitgebreid te eten en te drinken. Naast alle feestelijke gerechten staan er uiteraard vele en heerlijke mierzoete hapjes op de tafels. Denk hierbij bijvoorbeeld aan baklava, een bekende zoetigheid van noten, filodeeg en siroop of honing. Of Turks fruit, een veelkleurige zoete lekkernij van fruit, suiker, kokos, honing, nootjes en gelei. Overal zitten of lopen vrouwen die hun handen versierd hebben met henna, een rode kleurstof. De rode handversiering staat symbool voor geluk en voorspoed. Veel moslims vieren het Suikerfeest gedurende drie hele dagen, al is de eerste dag uiteraard het belangrijkst. Het schijnt dat het Suikerfeest officieel uit één dag bestaat. Nederlandse moslims die het Suikerfeest in Nederland willen vieren, kunnen er vaak wel een dag voor vrij vragen bij de meeste werkgevers en scholen. Aangezien het Suikerfeest of Eid-al-Fitr officieel maar één dag duurt, wordt dit Suikerfeest ook wel omschreven als ´het kleine feest´. Een andere islamitische feestdag Eid al-Adha duurt officieel drie dagen en krijgt de benaming ´het grote feest´. Eid al-Adha is het islamitische Offerfeest (of Slachtfeest) en hangt samen met een andere zuil van de islam: de bedevaart.

Waarom heeft het Suikerfeest een Nederlandse naam?

Waarom heeft dit islamitische feest zo´n Hollandse naam? Waarschijnlijk komt de Nederlandse vertaling uit het Turks. De Turkse naam voor het Suikerfeest luidt: Şeker Bayrami. De betekenis van Şeker is suiker en de betekenis van Bayrami is feest. Binnen de Turkse gemeenschap in Nederland wordt het woord Suikerfeest algemeen gebruikt en geaccepteerd. Ook in België wordt gesproken over het Suikerfeest. Niet alle moslims zijn het hiermee eens, omdat het feest zoveel méér inhoudt dan alleen het nuttigen van zoete lekkernijen. De Marokkaanse gemeenschap geeft de voorkeur aan de Arabische benaming voor dit feest: Eid-al-Fitr.

Wanneer vindt het Suikerfeest plaats?

De tiende maand van de islamitische kalender heeft de naam Sjawwal gekregen. Ramadan vindt plaats in de negende maand. Het Suikerfeest of Eid-al-Fitr wordt gevierd op de eerste dag van Sjawwal, ofwel de eerste dag van de tiende maand. Mensen doen hun schone en allermooiste kleding aan, zorgen dat ze prettig ruiken, komen samen en geven elkaar allerlei cadeautjes. Ook de armere mensen ontvangen eten, cadeautjes en kleren. Zich ontfermen over de armen wordt gezien als een plicht voor de rijkere mensen.

Tradities en gebruiken

Onderlinge verbinding, goed zijn voor de ander en saamhorigheid zijn belangrijk. De kernspreuk van dit Suikerfeest is niet voor niets ´zoet eten, zoet praten´. Eventuele onderlinge ruzies en vervelende oude conflicten worden namelijk goed uitgesproken en/of vergeven. Er wordt veel gelezen uit de Koran, het heilige boek van de islam. Overleden dierbaren worden bezocht op de begraafplaats. De specifieke tradities en gebruiken die samengaan met de viering van dit feest hangen af van het land en zelfs van de regio. In sommige islamitische landen zijn er hier en daar snoepkramen te vinden op straat. Vaak is er zelfs een kermis aanwezig ter verhoging van alle feestvreugde.

Turken en Marokkanen

Nederland kent twee grote groepen moslims. Turken en Marokkanen starten de viering van het Suikerfeest niet gelijktijdig, maar waarom eigenlijk niet? Marokkaanse Nederlanders gaan uit van de zichtbaarheid van de maansikkel. Pas als in Saoedi-Arabië de maansikkel aan de hemel verschijnt, kan Eid-al-Fitr beginnen. Sommige Marokkanen geven echter de voorkeur aan een verschijning in Marokko. Zodra de maansikkel zichtbaar is in Marokko, kan het vasten stoppen en het feest beginnen. Wanneer begint het Suikerfeest voor de Turken? De Turkse gemeenschap gaat uit van astronomische berekeningen. In tegenstelling tot de Marokkanen weten de Turken al ruim van tevoren wanneer het Suikerfeest zal gaan plaatsvinden. Dit kan voordelig zijn. Denk bijvoorbeeld aan het tijdig aanvragen van een vrije dag.

Islamitische maankalender

Onze gregoriaanse kalender is een zonnekalender en telt 365 dagen. Dit in tegenstelling tot de islamitische maankalender die minder lang duurt, namelijk 354 of 355 dagen. Dit komt omdat de islamitische kalender twaalf maanden telt die slechts 29 of 30 dagen duren, afhankelijk van de draaiing van de maan om de aarde. Welke concrete consequentie heeft dit voor de viering van het Suikerfeest? In de praktijk betekent het dat het Suikerfeest ieder jaar tien of elf dagen eerder komt te vallen dan het voorafgaande jaar. In dit geval is het (van tevoren) niet precies duidelijk wanneer het Suikerfeest gevierd zal worden. Zoals eerder gezegd zijn er vele moslims die eerst een jonge maansikkel aan de hemel willen zien verschijnen. Dat is voor hun hét definitieve teken dat de ramadan echt voorbij is.

Eid Mubarak

Tijdens het Suikerfeest wensen moslims elkaar een Gezegend Feest door Eid Mubarak te zeggen. Met Eid worden de feestelijkheden zelf bedoeld en Mubarak betekent gezegend. Wel leuk om te weten dat ze elkaar tijdens de vastenmaand begroeten met Ramadan Mubarak, ofwel een Gezegend Ramadan.